Myślowe kapelusze de Bono

Metoda służy do wszechstronnej analizy danego zagadnienia z wielu perspektyw.

Pochodzi od Edwarda de Bono, psychologa zajmującego się metodami kreatywnego myślenia.

Kiedy rozważamy podjęcie jakiejś decyzji i chcemy wiedzieć, jakie będą jej konsekwencje.
Kiedy pojawiają się zażarte dyskusje, które zaczynają się koncentrować dookoła kilku detali.
Kiedy badamy jaki wpływ będzie miało rozwiązanie problemu na organizację.

Kiedy próbujemy zrozumieć, jak (5W+H) oraz dlaczego (5 Why; Diagram Ishikawy) doszło do problemu.

Cel: Dobrze zastosowane narzędzie powinno pomóc nam rozważyć dane zagadnienie w z wielu perspektyw.

Kapelusze myślowe pozwalają skoncentrować się zespołowi na pojedynczym aspekcie zagadnienia w jednym czasie.

To zmniejsza ilość przeciwstawnych dyskusji i pozwala na odkrycie większej ilości wniosków w trakcie spotkania.

Niebieski - odpowiada za proces i rezultaty	Biały - fakty bez interpretacji
Czerwony - instynkt, pierwsze skojarzenie, uczucia	Zielony - nowe pomysly, alternatywy, prowokowanie do myślenia
Żółty - korzyści, możliwości wykorzystania, delikatny oportunizm, pozytywność	Czarny - kontrargumenty, niepewności i ryzyka, wady

Kapelusz NIEBIESKI otwiera i zamyka spotkanie; on też dąży do tego, żeby wypracować oczekiwane efekty;
Proponujemy używanie kapeluszy w następującym kluczu:
1. Kapelusz NIEBIESKI należy do jednej osoby przez całe spotkanie, której zależy na osiągnięciu celu;
2. Pozostałe kapelusze są nakładane na zespół projektowy na określony czas (np. 5 minut) i cały zespół dyskutuje w jednej perspektywie myślowej.

Przed spotkaniem, kapelusz NIEBIESKI ustala kolejność kapeluszy.
Wedle uznania, odstępstwa (podział na podgrupy, kolejność kapeluszy) mogą być zastosowane, jeśli pomogą w osiągnięciu celu.
CZERWONY powinien trwać krótko - do minuty - interesuje nas pierwsze skojarzenie.
Nie wszystkie kapelusze trzeba wykorzystać na spotkaniu.

W zależności od celu, jaki chcemy osiągnąć, używa się różnych kolorów i kolejności. Często też używa się jednego koloru wielokrotnie.

Mamy problem, którego przyczyny rozumiemy i szukamy rozwiązań, które pozwolą wyeliminować występowanie tego problemu.

Proces działa, ale nie wszędzie. Jak go ulepszyć?

Interesuje nas określenie kierunku organizacji/zespołu z uwzględnieniem silnych i słabych stron.

Potrzebujemy zestawu rozwiązań, które będzie można dalej przeanalizować.

Jasno zdefiniuj cel. BARDZO JASNO OPISZ CEL I REZULTAT SPOTKANIA.
Pozwól zespołowi sparafrazować cel, żeby zobaczyć, czy jest on odpowiednio jasno zrozumiany.
Przedstaw Zasady.
Miej przy sobie kolejność kapeluszy, którą chcesz zaprezentować.

Powiedz, jaki kolor kapelusza oraz nad czym dokładnie będziecie się zastanawiać.

Dobra praktyka: Zapisuj programy, które używasz - oszczędzi to Wam czasu na przyszłych spotkaniach.

Przy zakończeniu, podsumowujesz kluczowe wnioski ze spotkania. Zapisz je.